برای انجام درست تحقیق باید دانست یک تحقیق درست کدام است.و برای برانگیختن شوق جامعه شناختی در خود باید طرحها تحقیقی ماندگار و برجسته بسیاری را بخوانید.
دراینجا شما را با چند نمونه از روشهای عمده که در تحقیقات اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرند.آشنا می کنم. 
سه روش عمده درتحقیقات اجتماعی است .که عبارتند از:
1-تحقیقات پیمایشی
2-تحقیقات آزمایشی
3-تحقیقات میدانی
حال به اختصار و اجمال این تحقیقات را معرفی میکنم.
تحقیقات پیمایشی
توصیفی است از نگرش و رفتار جمعیتی بر اساس انتخاب نمونه ای تصادفی و معرف از افراد ان جمعیت و پاسخ آنها به یک رشته سوال.و محققان اجتماعی می کوشند با استفاده از این تحقیقات پیمایشی به تبیین پدیده ها پرداخته و صرفا به توصیف آن بسنده نکنند.که در چنین مواردی فرضیه هایی برای تبیین ساخته شده تابا مرتبط گرداندن پاسخ سوالات مختلف به یکدیگر به آزمون کشیده شوند.
تحقیقات آزمایشی
کوششی است برای تبیین نحوه کنش بخش خاصی از واحد اجتماعی که تحت تاثیر تمهید آزمایش قرار می گیرد.این روش شامل ایجاد وضعیتی است کنترل شده که در آن افراد مورد بررسی تحت عنوان گروه آزمایش در معرض محرک آزمایش قرار می گیرند.واکنش این افرادبا دسته ای از افراد دیگر که گروه کنترل خوانده می شوند .مقایسه می شود.دراین آزمایشها با انتصاب تصادفی افراد گروه آزمایش و گروه کنترل تاثیر احتمالی تفاوت افراد بین دو گروه خنثی می شود.
تحقیقات میدانی
تلاشی است برای درک و شناخت نحوه عمل یک واحداجتماعی تام نظیر یک گروه یا سازمان یا اجتماع یا مناسبات درونی آن.محققانی که از این روش استفاده می کنند با شرکت در زندگی با شرکت در زندگی اجتماعی روزمره واحداجتماعی تام و آمیزش با مردم آن می کوشند حضوشان تغییری در محیط ایجاد نکند.سپس با دقت به مشاهده امور پرداخته؛مشاهدات خویش را یادداشت کرده؛سعی می کنند تا به درک آن محیط اجتماعی نائل آیند.
با این توصیفات مختصر پیداست که هر یک از این روشهای تحقیق متضمن اقداماتی بس متفاوت بوده ومستلزم مهارتها و حساسیت های مختلفی است.من باب مثال تحقیقات میدانی غالبا برای کندو کاو بخش هایی ار حیات بشر صورت می گیرد.چه بسا عرصه مورد مطالعه برای محقق کاملا بیگانه باشد.مانند هنگامی که انسان شناسان به مطالعه فرهنگهای ناشناخته میپردازند.یا محیط آشنایی باشد که محقق در انجا در پی کسب بینش تازه ای است .مطالعات میدانی معمولا با سوالات باز آغاز می شوند؛با چشمانی باز و بی قرار که مشتاقانه به هر سو می چرخند تا مبادا چیزی از نظر بیندازند.محقق باید بس تیز بین باشد .اما مزاحم و مخل نباشد.و با آغوش باز به شناخت وضعیت های نامالوف بشتابد اما دچار گمراهی نشود .
پاره ای از دانشمندان اجتماعی بر آنند که تنها شیوه معنا دارمطالعه رفتار انسان مشارکت در محیط اجتماعی است.مطالعاتی که برکل یک واحد اجتماعی متمرکزند.و محقق به دنبال درک عمل آن واحد اجتماعی در شرایط عادی است.مطالعات میدانی مشخصه انسان شناسان است .تحقیقات انسان شناسان ابتدا منحصربه اقوام ناشناخته و بیگانه بود.سپس همان اصول تحقیق را برای مطالعه گروههای آشنا و محیط های خویش بکار بردند.و بسیاری از جامعه شناسان به کار میدانی روی می آورند.کار میدانی مشخصهاولین جامعه شناسان آمریکایی است.که حیات شهری را مطالعه می کردند.و بعدا به منزله شیوه مطالعه موضوعاتی چون ؛محله،گروه های قومی ونیز نهادها(نظیر مدرسه) و سازمانها باقی ماند.درمطالعات میدانی نقش محقق حائز اهمیت اساسی است.شرح و توصیف مطالعات میدانی بر حسب محیط مورد مطالعه وماهییت نقش محقق درآن محیط فرق می کند.اما در حال محقق برای شناخت واحد اجتماعی موردنظر به مشاهده عمیق و طولانی
و کنش متقابل در آن محیط می پردازد.و چراغ راه مخقق رشته ای از ملاحظات عام است.
طرحهای آزمایش اما کاملا به گونه ای دیگر است.در چنین مطالعاتی محقق با ایجاد وضعیت(محرک) کاملا سنجیده ای که باعث واکنش

می گردد در پی شناخت بخش کوچکی از رفتار و واکنش بر میآید قضیه(اگر....آنگاه...)که نشان می دهد چگونه محرکی باعث واکنشی می شود یک فرضیه است.به عبارت دیگر محور آزمایش محدود بودن آن به آزمون فرضیاتی خاص است.دراینجا محقق در مقام آزمایشگر مسئولیت خطیری بر دوش دارد. ؛وی آزمایش به راه می اندازد.و می کوشدآن را تحت کنترل نگه دارد.تا آنچه مورد آزمون است واقعا همان موضوع مورد تحقیق باشد.
درمطالعات آزمایشی برای یررسی واکنش افراد یا گروههای تحت مطالعه(که غالبا بدانها آزمایش شوندگان اطلاق می شود)شرایط کنترل شده دقیقی به وجود می آورند.و واکنش این گروه آزمایش محور اصلی مطالعه آزمایشی است.مطالعات آزمایشی را می توان هم در آزمایشگاه انجام داد.وهم درمحیط طبیعی.درآزمایشگاه محققان قادرند. با دقت بیشتری شرایط آزمایش را به وجود آورند.اما تبدیل

آزمایشگاه به صورت آینه تمام نمای اوضاع و احوال واقعی کاری است بس دشوار.احتمالا در مطالعه آزمایشی در محیط طبیعی

 نمی توان رخدادهای جانبی و فرعی را مهار کرد.اما مزایای محیط واقعی چه بسا بر دشوارهای عظیم تمرکز صرف بر موضوعات

 خاص بچربد.
در تحقیقات پیمایشی نیز چه بسا فرضیات خاصی به آزمون کشیده شود.اما در این نوع تحقیقات غالبا اهداف دیگری نیز درمیان است

.مانند توصیف و تشریح خصوصیات نمونه انتخاب شده و سنجش وجود و آثار عوامل مختلف؛محقق پیمایش هم دارای تمهیداتی است :
یک رشته سوالات دقیقا طراحی شده(پرسشنامه)؛ گروه خاصی از افراد به منظور بررسی آنها و طرحی برای نحوه بررسی سوالات

 جهت دستیابی به نتایج مورد نظر.که در اینجا محقق باید حین گرد آوری پاسخها و ترکیب آنها از نمونه ای معین . بالاخره تحلیل

یافته ها کاملا منظم بی طرف و خشک و رسمی باشد.
پیمایش غالبا با تعیین افرادی که نماینده و معرف گروه مورد بررسی اند و طرح سوالاتی
که باید از آنها پرسیده شود آغاز میشود.در ضمن باید افزود در پیمایش همواره لازم نیست افراد محور مطالعه باشند .بل گروه یا

سازمانها یا حتی کل جامعه را می توان محور مطالعه قرار داد.همچنین ازپیمایش می توان برای آزمودن تبیین های تصدیق شده

یانظریه ها وساختن نظریه های جدید سود جست.
پیمایش ممکن است عمدتا توصیفی باشد.مانند نظر سنجی از مردم درمورد آراء شان در انتخابات آینده یا تایین نحوه رای دهی مردم در انتخابات گذشته.اگر از مردم بپرسند به چه کسی رای خواهند داد به سنجش نگرش مردم پرداخته اند.اگر بعد از انتخابات بپرسند به چه کسی رای داده اند رفتار ها را سنجید ه اند.پیمایش ممکن است سنجش تغییر نگرش نسبت به موضوع معینی باشد.